กุลศิริ เกษรมาลา ชมรมการจัดการทรัพยากรเกษตร plantpui@windowslive.com
เฟื่องฟ้าดัด อาชีพทำเงิน ที่ อำเภอหนองบุญมาก
ถ้ากล่าวถึง เฟื่องฟ้า ผู้อ่านทุกท่านคงจะรู้จักกันดี หากแต่ ต้นเฟื่องฟ้า ในความรู้จักของท่านผู้อ่าน อาจจะเคยเห็นเพียง เฟื่องฟ้า ที่ทั้งต้นมีเพียงดอกสีเดียว ทรงพุ่มก็ตามแต่ผู้ปลูกจะปล่อยให้เป็นไปตามความต้องการ แต่อาจมีบางท่านที่เคยได้เห็นต้นเฟื่องฟ้ามีดอกหลายสีในต้นเดียว หรือเคยเห็นที่เป็นทรงพุ่มตามแต่ผู้ปลูกจะตัดแต่ง หากใช่ ทางผู้เขียนขอนำเสนอเกี่ยวกับอาชีพการปลูกเฟื่องฟ้าอีกอาชีพ ที่เป็นการต่อยอดความรู้ด้านการขยายพันธุ์มาเป็นธุรกิจเฟื่องฟ้าดัดในกระถาง เพื่อจำหน่ายทั้งปลีกและส่ง
ในพื้นที่อำเภอหนองบุญมากนั้น เป็นแหล่งผลิตเฟื่องฟ้า และไม้ดัดต่างๆ ที่ติดลำดับแถวหน้าของประเทศ และมีความเป็นมาที่น่าสนใจเป็นอย่างยิ่ง ใครที่อยู่ในแวดวงการจัดสวน หรือขายไม้ดอกไม้ประดับ ย่อมรู้จักกันดีทีเดียวว่าถ้าต้องการเฟื่องฟ้าดัดนั้นจะต้องไปหาได้ที่อำเภอหนองบุญมาก จังหวัดนครราชสีมา ซึ่งตลอดสองข้างทางจะมีร้านที่ผลิตจำหน่ายอยู่มากมายนับไม่ถ้วนกันทีเดียว
ผู้เขียน จึงขอหยิบยกเกษตรกรผู้หนึ่งที่มีการดำเนินอาชีพเกี่ยวกับการปลูกเฟื่องฟ้ามาช้านาน และได้ชนะการประกวดมาในหลายๆ ที่ ซึ่งมีกรรมวิธีในการจัดการที่น่าสนใจ แต่ก่อนที่เราจะมาทำความรู้จักกับเกษตรกรผู้นี้ เรามาทำความรู้จักกับความเป็นมาของแหล่งผลิตเฟื่องฟ้าระดับประเทศ ที่อำเภอหนองบุญมากกันก่อนดีกว่า เพราะเร็วๆ นี้ทางอำเภอหนองบุญมาก จังหวัดนครราชสีมานั้น จะมีการจัดงาน วันเฟื่องฟ้างาม ซึ่งเป็นการสนับสนุนจากทางองค์การบริหารส่วนจังหวัดนครราชสีมา ส่วนรายละเอียดวันจัดงาน วันที่เท่าไหร่ ทางผู้เขียนจะแจ้งให้ทราบอีกครั้ง
ความเป็นมาของแหล่งผลิต เฟื่องฟ้าดัด รายใหญ่ระดับประเทศ
"เฟื่องฟ้างาม" เป็นคำขวัญของอำเภอหนองบุญมากในปัจจุบัน ก่อนที่จะมาเป็นแหล่งไม้ประดับเฟื่องฟ้าระดับประเทศนั้น อำเภอหนองบุญมากซึ่งแยกตัวออกมาจากอำเภอโชคชัย สภาพพื้นที่ของอำเภอนั้นเป็นพื้นที่ป่า หรือที่เรียกกันว่า เขาดงอีจาน เนื่องด้วยสภาพของพื้นที่มีความลาดชัน และสภาพของดินซึ่งเป็นดินลูกรังส่วนมากของอำเภอหนองบุญมาก โดยเฉพาะตำบลหนองหัวแรต การทำการเกษตรส่วนใหญ่มักจะประสบปัญหามากมาย จนกระทั่งนายทุนได้เข้ามามีบทบาทนำมันสำปะหลังเข้ามาส่งเสริมให้เกษตรกรปลูก และตั้งโรงแป้งมันสำปะหลังขึ้นมา เกษตรกรส่วนมากจึงทำการเกษตรเกี่ยวกับมันสำปะหลังเป็นหลัก
แต่เมื่อปี พ.ศ. 2530 สภาพผลผลิตทางการเกษตรตกต่ำมาก ฟ้าฝนไม่ตกต้องตามฤดูกาล ราคาผลผลิตตกต่ำ เกษตรกรส่วนใหญ่ได้หาทางเลือกในการดำเนินชีวิตโดยสร้างอาชีพเสริมรายได้ต่างๆ โดย คุณประกอบ บุษสระเกษ เกษตรกรตำบลบ้านใหม่ ไปรู้จักกับเพื่อนที่ประกอบอาชีพไม้ดอกไม้ประดับที่อยู่จังหวัดปราจีนบุรี จึงได้ศึกษาเรียนรู้เกี่ยวกับการเพาะต้นกล้า การตัดทรงต่างๆ (ออกแบบ) และขั้นตอนสำคัญอย่างยิ่งคือ การเปลี่ยนสายพันธุ์ ทำความรู้จักกับสายพันธุ์ต่างๆ และที่ไปที่มาของสายพันธุ์เฟื่องฟ้า และได้นำกลับมาผลิตในตำบล พร้อมทั้งได้ขยายผลองค์ความรู้แก่เกษตรกรในพื้นที่ผู้สนใจ
ซึ่งหนึ่งในผู้ที่สนใจและได้มีการฝึกฝนนำมาเป็นอาชีพนั้นคือ คุณสมปอง เฟืองสันเทียะ ในที่นี้ ผู้เขียนขอใช้ชื่อเรียกที่เป็นกันเองสักหน่อยคือ คุณลุงปอง ผู้เริ่มต้นจากการเป็นคนงานในแหล่งผลิตเฟื่องฟ้า แต่ได้อาศัยการสังเกต ฝึกฝน จดจำ พร้อมทั้งพัฒนาความคิดการออกแบบใหม่ๆ ขึ้น จึงได้นำมาประกอบเป็นอาชีพสืบเนื่องมาถึงปัจจุบัน เป็นระยะเวลา 15 ปีกว่าแล้ว และผลงานของคุณลุงปองนั้น ได้ผ่านการประกวดชนะมามากมายหลายเวทีเลยทีเดียว รวมทั้งในปัจจุบันนี้ ผู้ผลิตเฟื่องฟ้ามีไม่กี่เจ้า ที่ใครจะกล้าประกอบกิจการได้เท่าคุณลุงปอง เนื่องจากคุณลุงปองเป็นผู้กล้าเพียงไม่กี่รายในแหล่งผลิตนี้ ที่สามารถผลิตเฟื่องฟ้าดัดขนาดใหญ่ได้ ซึ่งลูกค้าปัจจุบันของคุณลุงปองนั้นมีทั้งในประเทศและต่างประเทศเลยทีเดียว ซึ่งในประเทศนี้ ได้แก่ คลองหลวง คลองสิบห้า คลองสิบสาม สัตหีบ พัทยา หัวหิน ระยอง เพชรบุรี สโยธร อุบลราชธานี และลูกค้าต่างประเทศ ได้แก่ ประเทศดูไบ ประเทศบรูไน ประเทศสิงคโปร์ กล่าวนำกันมามากแล้ว เรามาทำความรู้จักกับคุณลุงปองเลยดีกว่า
คุณลุงปอง หรือ คุณสมปอง เฟืองสันเทียะ ปัจจุบันอายุ 58 ปี มีคู่สมรสและมีบุตรด้วยกัน 2 คน อาศัยอยู่บ้านเลขที่ 211 หมู่ที่ 1 บ้านมอสูงซับเจริญ ตำบลหนองหัวแรต อำเภอหนองบุญมาก จังหวัดนครราชสีมา 30140 หมายเลขโทรศัพท์ (087) 229-9571
กว่าจะเป็น "ร้านสมปองเฟื่องฟ้า" เริ่มจากการเป็นชาวบ้านธรรมดา ไม่มีพื้นที่ทำกินเป็นของตนเอง ได้เช่าพื้นที่เพาะปลูกมันสำปะหลังบ้าง แต่ก็มาประสบกับปัญหาราคามันสำปะหลังตกต่ำ ทั้งยังมีอาชีพรับจ้างทั่วไปบ้าง แต่ก็รู้สึกว่าไม่พอเพียงต่อการดำรงชีพเลี้ยงครอบครัว ซึ่งพอได้มาเห็นการทำเฟื่องฟ้าดัดนั้น จึงเกิดความสนใจ และคิดอยากนำมาประกอบอาชีพ เพราะดูจากรายได้แล้วน่าจะจุนเจือครอบครัวได้ดี
แต่ด้วยความที่ไม่มีความรู้และทุน จึงไปสมัครเป็นลูกจ้างอยู่ในสถานประกอบการเฟื่องฟ้า ระหว่างเป็นลูกจ้างนั้น จึงได้ฝึกฝนความรู้ความชำนาญและประสบการณ์ พร้อมทั้งความรักในอาชีพที่เพิ่มมากขึ้น จึงเริ่มสะสมเงินทุน พอได้ระยะหนึ่งจึงได้ออกมาประกอบอาชีพผลิตและจำหน่ายเฟื่องฟ้าของตนเอง จากพื้นที่การเกษตรที่เช่าปลูกมันสำปะหลังก็แปรเปลี่ยนเป็นแปลงเพาะพันธุ์เฟื่องฟ้าแทน แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าใครที่สนใจจะประกอบอาชีพนี้ทุกคนจะประสบกับความสำเร็จ เนื่องจากการแข่งขันที่ค่อนข้างสูง จากจำนวนผู้ผลิตที่มีจำนวนมาก ดังนั้น อาชีพนี้ถ้าจะประสบความสำเร็จในการประกอบอาชีพจะต้องอาศัยความคิดและจินตนาการในการประดิษฐ์เฟื่องฟ้าให้ออกมาเป็นที่น่าสนใจของลูกค้า รวมถึงการบริการ และซื่อสัตย์ต่ออาชีพเป็นสำคัญ
ขั้นตอนการผลิต
หนึ่ง...การเตรียมพันธุ์ คุณลุงปอง ได้บอกผู้เขียนไว้ว่า หากไม่สามารถมีพันธุ์ของเราไว้เองนั้น เราจะประสบกับปัญหาการผลิตได้ ซึ่งคุณลุงปองนั้นได้มีการปลูกเฟื่องฟ้าในแต่ละสายพันธุ์ไว้เพื่อใช้ยอดในการต่อยอดกับต้นตอที่เตรียม ซึ่งเฟื่องฟ้านั้นสามารถปลูกในพื้นที่ต่างๆ โดยทั่วไปได้ ยกเว้นดินที่เป็นกรดหรือดินเค็ม จึงต้องมีการปรับสภาพแปลงที่เหมาะแก่การปลูกเฟื่องฟ้า และในการปลูกจะใช้ระยะปลูกห่างประมาณ 3x3 เมตร เพื่อสะดวกต่อการปราบวัชพืชได้ดี ก่อนปลูกควรลองก้นหลุมด้วยปุ๋ยคอกก่อนจะดีมาก ใช้เวลาประมาณ 1-2 ปี ก็สามารถนำมาเป็นยอดในการต่อยอดกับต้นตอที่เตรียมได้ ซึ่งสามารถสร้างมูลค่าเพิ่มขึ้นหลายเท่าตัว
สอง...การเตรียมตอ คุณลุงปองได้กล่าวกับทางผู้เขียนไว้ว่า ทางสวนของคุณลุงปองก็ได้มีการเตรียมแปลงปลูกต้นตอไว้เช่นกัน แต่ส่วนมากจะใช้กับการจำหน่ายต้นเล็ก หรือที่เราเรียกว่า กระถางตอ ซึ่งถ้าเป็นต้นที่ใหญ่ๆ นั้น คุณลุงปองได้ออกกว้านซื้อต้นเฟื่องฟ้าที่ปลูกทั่วไปตามบ้าน ในราคาที่ผู้ขายพึงพอใจเลยทีเดียว ซึ่งในผู้ผลิตรายอื่นๆ ยังไม่กล้าให้ราคาได้เท่า การหาตอเฟื่องฟ้านี้ คุณลุงปองได้กระซิบบอกผู้เขียนว่า เพราะคุณลุงปองมีลูกค้าที่ให้จัดหายอดเฟื่องฟ้าส่งเพื่อทางผู้สั่งจะนำไปปักชำขายต้นเล็กต่อ คุณลุงปองของเราเลยเข้าตำราโบราณที่กล่าวว่า ยิงปืนนัดเดียวได้นกสองตัว เมื่อได้ต้นตอมาแล้ว จึงจะทราบว่าจะต้องใช้กระถางขนาดเท่าใดที่เหมาะสมกับต้นตอ ขนาดของกระถางนั้น ทางสากลอาจเรียกเป็นขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง กี่นิ้ว แต่ทางคุณลุงปองและเกษตรกรผู้ผลิตนั้นจะเรียกเป็นปี๊บ ซึ่งจะมีหลายขนาด ตั้งแต่ 1 ปี๊บ 1 ปี๊บครึ่ง 2 ปี๊บ 4 ปี๊บ 8 ปี๊บ และ 10 ปี๊บ การที่เรียกกันเป็นปี๊บนั้น มาจากปริมาณดินที่ใส่ลงในกระถาง ซึ่งการเตรียมดินใส่ลงในกระถางนั้น จะใช้อัตราส่วน แกลบ 2 : 1 ดิน เมื่อนำตอเฟื่องฟ้าลงกระถางนั้นจะดูแลบำรุงรักษาอยู่เป็นระยะเวลาประมาณ 15-20 วัน ขึ้นอยู่กับความแข็งแรงของต้นตอ ซึ่งสังเกตได้จากยอดเล็กๆ ที่ลัดออกมาทางตา จึงจะเสียบยอดพันธุ์ใหม่ ขั้นตอนการดูแลรักษาในระยะนี้นั้นไม่ค่อยยุ่งยากมาก เพียงแต่รดน้ำสม่ำเสมอแต่ไม่มาก เนื่องจากเฟื่องฟ้าเป็นไม้ที่ไม่ชอบชื้นแฉะ แสงแดดต้องถึง และห้ามเคลื่อนย้าย
สาม...การเสียบยอด หลังจากต้นตอพร้อมเสียบยอดแล้ว คุณลุงปองจะต้องใช้จินตนาการจากการสังเกตลักษณะของต้นตอว่าจะเสียบยอดพันธุ์อะไร ต้องการให้มีกี่สี ต้องการให้สีไหนออกทางไหน แต่ส่วนมากก็ขึ้นอยู่กับรายการสั่งซื้อของลูกค้าเป็นสำคัญ โดยส่วนมากลูกค้ามักจะสั่งล่วงหน้ามาเสมอ คุณลุงปองจะให้ระยะเวลา 2-3 เดือน ในการปล่อยเฟื่องฟ้าออกสู่ลูกค้า ในขั้นตอนของการเสียบยอดนั้น ต้องคัดพันธุ์ที่จะใช้เสียบยอด และจำนวนของยอดที่จะใช้เสียบต่อต้นตอ จะมีอุปกรณ์ในการเสียบยอด อาทิ ใบมีดโกน พลาสติคพันกิ่ง กระดาษหนังสือพิมพ์ห่อยอดที่เสียบแล้ว เชือกฟาง หลังจากเสียบยอดแล้ว จะพักดูแลรักษาระยะเวลาประมาณ 1 เดือน ถึงจะนำออกจำหน่ายได้ ซึ่งขั้นตอนการดูแลรักษานั้น จะให้น้ำ ให้แดด ตามปกติ แต่หลังจากแผลที่เสียบยอดติดสนิทแล้วจึงเปิดถุงครอบออก เริ่มให้ปุ๋ย ซึ่งปุ๋ยที่ใช้จะเป็นปุ๋ยเคมีที่ช่วยเร่งยอดประเภทยูเรีย เพื่อช่วยเร่งการเจริญเติบโตของยอดที่เสียบ
สี่...การดัด จะเริ่มขึ้นโครงเพื่อดัดต้นเฟื่องฟ้าให้เป็นรูปทรงลักษณะต่างๆ ตามแต่ความต้องการของลูกค้า เมื่อเปิดถุงครอบออก และให้ปุ๋ยเร่งยอดไประยะหนึ่ง เมื่อขึ้นโครงดัดลวดเป็นรูปทรงตามต้องการแล้ว จะดูแลรักษาให้ยอดของเฟื่องฟ้าเลื้อยขึ้นเต็มโครงที่ทำไว้ แล้วจึงใส่ปุ๋ยเร่งดอก เพื่อให้ดอกบานสะพรั่งเต็มโครงที่ทำไว้ จึงจะพร้อมจำหน่ายอย่างสมบูรณ์
ห้า...การขนส่ง ทางสวนคุณลุงปองนั้นจะจัดส่งเฟื่องฟ้าให้แก่ลูกค้าทุกที่ โดยทางคุณลุงปองเองจะมีรถสำหรับขนส่งอยู่หลายคัน และหลายประเภท อาทิ รถกระบะ รถบรรทุกขนาดเล็ก หรือที่เราเรียกกันว่า หกล้อ ถ้าเป็นเฟื่องฟ้า ขนาด 8 ปี๊บ และ 10 ปี๊บนั้น คุณลุงปองจะนิยมใช้รถกระบะขนส่ง เนื่องจากกรรมวิธีการขนขึ้นรถกระบะจะง่ายและไม่กระทบกระเทือนต่อเฟื่องฟ้ามากนัก
ด้านการตลาด
คุณลุงปองเองยังได้จัดส่งเฟื่องฟ้าเข้าประกวดในหลายๆ ที่ เพื่อเป็นเครื่องหมายการันตีในคุณภาพของสินค้า สร้างความเชื่อถือให้ลูกค้า แล้วยังเป็นการประชาสัมพันธ์สวนสมปองเฟื่องฟ้าให้เป็นที่รู้จักไปทั่ว ด้วยระยะเวลาที่ดำเนินกิจการมานานกว่า 15 ปีนั้น ทุกวันนี้คุณลุงปองจึงมีลูกค้าอยู่หลายประเภท ทั้งลูกค้าประจำ ลูกค้ากึ่งประจำ และลูกค้าจร โดยลูกค้าประจำนั้น จะมีใบสั่งซื้ออยู่เรื่อยๆ และลูกค้าจะไม่มาสั่งเอง เพียงแค่โทรศัพท์กับการโอนเงินกันเท่านั้น ส่วนลูกค้ากึ่งประจำนี้ จะเป็นลูกค้าที่ไม่ค่อยมีใบสั่งซื้อประจำ แต่ถ้าเมื่อต้องการก็จะมาสั่งเองถึงที่ พร้อมทั้งวางเงินมัดจำ ส่วนลูกค้าจรนั้นโดยสภาพแหล่งจำหน่ายนั้นเป็นที่รู้จักกันทั่วประเทศ เมื่อต้องการจะมีการมาเลือกซื้อถึงที่
ด้านการบริการ
คุณลุงปองเองนั้นได้มีการดำเนินการจัดส่งให้ลูกค้าถึงที่ตามใบสั่งซื้อ และด้วยบุคลิกนิสัยที่เป็นกันเอง คุยสนุกสนาน และเป็นคนซื่อตรงนั้น จึงเป็นที่ถูกอกถูกใจของลูกค้าเป็นอย่างยิ่ง
ด้านมาตรฐานของสินค้า
"คุณภาพของสินค้าต้องมาก่อน ถ้าไม่ดี เราไม่จำหน่าย" นี่คือ คำพูดติดปากของคุณลุงปอง ทางร้านสมปองเฟื่องฟ้า ได้มีการกำหนดมาตรฐานของการผลิตเฟื่องฟ้าดัดในกระถางไว้เป็นประจำ เพราะในการค้านั้น ร้านสมปองเฟื่องฟ้าจะมุ่งเน้นที่คุณภาพของสินค้าเป็นสำคัญ ถ้าไม่ดีจริง จะไม่ถึงมือลูกค้าแน่นอน ซึ่งยังกำหนดราคาและเวลาการจัดส่งที่แน่นอนให้ลูกค้าได้อีกด้วย
ปัญหาและอุปสรรค
เฟื่องฟ้า เป็นพรรณไม้ที่มีปัญหาในการเลี้ยงดูน้อยมาก จะมีบ้างก็ในช่วงฤดูฝน ลำต้นจะเป็นเชื้อรา ต้องคอยระวังไม่ให้น้ำท่วมขัง เพราะจะทำให้รากเน่า
เกษตรกรท่านใดสนใจอาชีพเฟื่องฟ้าดัด สามารถติดต่อขอความรู้ได้ที่ ร้านสมปองเฟื่องฟ้า หรือ คุณสมปอง เฟืองสันเทียะ บ้านเลขที่ 211 หมู่ที่ 1 บ้านมอสูงซับเจริญ ตำบลหนองหัวแรต อำเภอหนองบุญมาก จังหวัดนครราชสีมา 30140 หมายเลขโทรศัพท์ (087) 229-9571
มาตรฐานของเฟื่องฟ้าดัดนั้น จะสามารถกำหนดได้ ดังนี้
- กระถางที่ใช้ ว่าเหมาะสมกับต้นตอหรือไม่ มีคุณภาพและความสวยงามเพียงใด
- ต้นตอที่ใช้ ควรจะมีลักษณะที่สมบูรณ์เพียงใด และเหมาะกับการดัดเป็นรูปร่างทรงใด
- ลักษณะการเสียบยอดติดมากน้อยเท่าใด
- รูปแบบการดัด ว่าการขึ้นรูปโครงลวดเพื่อรองรับกับการเจริญเติบโตของยอดที่เสียบสมบูรณ์เพียงใด และได้รูปร่างตามต้องการหรือไม่
- การเจริญเติบโตของยอดที่เสียบ เต็มโครงลวดที่ดัดเพียงใด
- การออกดอก มีการออกดอกเต็มรูปร่างที่ดัดไว้หรือไม่ และหรือให้สีตรงตามตำแหน่งที่ต้องการหรือไม่
ที่มา : เทคโนโลยีชาวบ้าน
สงวนลิขสิทธิ์โดย © ++kasetloongkim.com++ All Right Reserved.
