มันเทศ
ลักษณะทางธรรมชาติ
* เป็นพืชตระกูลเถามีหัวเป็นแหล่งสะสมอาหาร อายุสั้นฤดูกาลเดียวแต่ขยายพันธุ์เป็นปลูกได้
หลายรุ่น ปลูกได้ทุกพื้นที่ ทุกภาค และทุกฤดูกาล เจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนปนทราย มี
อินทรีย์วัตถุมากๆ ระบายน้ำดี ต้องการน้ำสม่ำเสมอแต่ค่อนข้างน้อย ไม่ทนต่อสภาพน้ำท่วมขัง
ค้างนาน
* ปลูกเดี่ยวๆเป็นพืชเศรษฐกิจหลักในแปลงที่เตรียมไว้เฉพาะ รุ่นแรกปลูกช่วงเดือน พ.ค.
(ต้นฝน)จะเก็บเกี่ยวผลผลิตได้ช่วงเดือน ส.ค. รุ่นสองปลูกช่วงเดือน ก.ย.(ปลายฝน)จะเก็บเกี่ยว
ผลผลิตได้ช่วงเดือน ก.ย.- พ.ย. ซึ่งรุ่นนี้จะได้ผลผลิตน้อยกว่ารุ่นแรกเนื่องจากได้น้ำ (ฝน)น้อย
กว่า หากแก้ด้วยการให้น้ำสม่ำเสมอก็สามารถเพิ่มผลผลิตได้
* ปลูกเป็นพืชที่สองหลังนาข้าว โดยหลังจากเกี่ยวข้าวแล้วนำฟางออกเหลือแต่ตอซังกับราก
ต้นข้าวในดิน ใส่อินทรีย์วัตถุและสารปรับปรุงบำรุงดิน ไถกลบคลุกเคล้าให้เข้ากันดี ทำแปลงแล้ว
ลงมือปลูกได้เลย การปลูกมันเทศเป็นพืชที่สองในนาข้าว ควรปลูกข้าวประเภทพันธุ์เบาหรือจัดช่วงระยะ
เวลาระหว่างข้าวกับมันเทศให้เหมาะสม
* อายุการผลิต 90-150 วัน ขึ้นอยู่กับชนิดของสายพันธุ์ ตั้งแต่เริ่มปลูกถึงเก็บเกี่ยว
* มีดอกออกตามข้อใบ เป็นดอกสมบูรณ์เพศผสมตัวเองหรือต่างดอกต่างต้นได้ ดอกสามารถ
เจริญพัฒนาเป็นผลจนมีเมล็ด แล้วนำไปขยายพันธุ์ได้ แต่การขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดจะกลายพันธุ์และให้
ผลผลิตช้าจึงไม่นิยม
* ระยะต้นเล็กต้องการน้ำมากเพื่อสร้างยอด ช่วงเริ่มลงหัวต้องการสม่ำเสมอน้ำพอหน้าดินชื้น
* ต้นหรือเถาโตขึ้นเลื้อยไปกับพื้น ถ้าข้อสัมผัสหน้าดินจะมีรากแทงออกมาแล้วพัฒนาเป็นหัว
ได้ ซึ่งมันเทศ 1 เถาสามารถเกิดหัวได้ถึง 50 หัว/1 ต้นหรือเถา ไม่ควรปล่อยให้เกิดหัวตาม
ข้อเพราจะทำให้หัวที่โคนเถาด้อยคุณภาพ เมื่อเถาเจริญยาวก็ให้ยกเถาขึ้นพ้นพื้น...จากลักษณะ
ทางธรรมชาติเช่นนี้ หากเจตนาให้ข้อสัมผัสดิน มีรากแล้วเกิดหัวขึ้นมาอีก โดยจัดระเบียบให้แต่
ละข้อห่างกัน 4-5 ใบเลี้ยง แล้วปฏิบัติบำรุงให้เต็มที่อย่างแท้จริง ทั้งทางราก-ทางใบ ทั้งราก
โคนเถาและรากจากข้อที่เกิดใหม่ ก็จะช่วยให้ได้ปริมาณผลผลิตเพิ่มขึ้น
สายพันธุ์
พันธุ์เบา :
กัวเตมาลา. พม-02. นส-25. โนนาด. ซีไอ 590-33. ซีไอ 438-3. อายุ
ตั้งแต่เริ่มปลูกถึงเก็บเกี่ยว 90 วัน
พันธุ์กลาง :
ห้วยสีทน. ไทจุง. หัวโตแดง. หัวโตขาว. แม่โจ้. โนริน 03, 04. โอกุด. ร้อย
เอ็ด-7. เอไอเอส 057-4. พีไอเอส 094. ทีไอส 8250. อายุตั้งแต่เริ่มปลูกถึงเก็บเกี่ยว
120 วัน
พันธุ์หนัก :
แซนเทนเนียล. แอล-89. โรส แซนเทนเนียล. อายุตั้งแต่เริ่มปลูกถึงเก็บเกี่ยว 150 วัน
พันธุ์แนะนำ :
ทีไอเอส-8250 ผิวหัวสีน้ำตาล เนื้อเหลืองละเอียดเหนียว เปอร์เซ็นต์แป้งสูง อายุตั้งแต่
เริ่มปลูกเก็บเกี่ยว 4 เดือน ให้ผลผลิตสูงทั้งหน้าแล้งหน้าฝน 4,500-7,500 กก./ไร่
เอไอเอส-057-4 ผิวหัวสีแดง เนื้อสีส้ม อายุเก็บเกี่ยว 4 เดือน ให้ผลผลิตสูงทั้ง
หน้าแล้งหน้าฝน 4,000-6,500 กก./ไร่ เปอร์เซ็นต์แป้งสูงโนริน-03 ผิวหัวสีแดง เนื้อ
เหลือง อายุเก็บเกี่ยว 4 เดือน ให้ผลผลิตสูงทั้งหน้าแล้งหน้าฝน 4,000-6,000 กก./ไร่ อายุ
เก็บเกี่ยว 4 เดือน ผิวหัวสีแดง เนื้อเหลืองละเอียด รสหวาน
นิโกร ผิวหัวสีแดง เนื้อขาวอมม่วงเหนียวละเอียด ให้ผลผลิตสูงทั้งหน้าแล้งหน้าฝน
3,000-6,000 กก./ไร่ อายุตั้งแต่เริ่มปลูกถึงเก็บเกี่ยว 4 เดือน
ร้อยเอ็ด-7 ผิวหัวสีแดง เนื้อขาวอมม่วง อายุตั้งแต่เริ่มปลูกเก็บเกี่ยว 4 เดือน ให้
ผลผลิตสูงทั้งหน้าแล้งและหน้าฝน 4,000-5,000 กก./ไร่
พีไอเอส-094 ผิวหัวสีแดง เนื้อเหลือง อายุตั้งแต่เริ่มปลูกถึงเก็บเกี่ยว 4 เดือน
ให้ผลผลิตสูงทั้งหน้าแล้งหน้าฝน 4,000-6,500 กก./ไร่
ซีไอ-590-33 ผิวหัวสีส้ม เนื้อสีส้ม อายุตั้งแต่เริ่มปลุกถึงเก็บเกี่ยว 4 เดือน ให้ผล
ผลิตสูงทั้งหน้าฝนหน้าแล้ง 4,000-6,500 กก/ไร่
พม-03-2 ผิวหัวสีส้ม เนื้อสีส้ม อายุตั้งแต่เริ่มปลูกถึงเก็บเกี่ยว 4 เดือน ให้ผลผลิต
สูงทั้งหน้าแล้งหน้าฝน 4,500-6,500 กก./ไร่
ห้วยสีทน ผิวหัวสีส้ม เนื้อสีส้มแน่นนิ่มไม่ร่วน ลงหัวเร็ว ทนแล้ง ให้ผลผลิตสูง
ทั้งหน้าฝนหน้าแล้ง 3,000-4,000 กก./ไร่ นิยมปลูกมากที่สุด
ขยายพันธุ์
- เพาะเมล็ด : ไม่นิยมเพราะกลายพันธุ์และให้ผลผลิตช้า
- ปักเถา : นำเถามาตัดเป็นท่อน ยาวท่อนละ 20-40 ซม. แต่ละท่อนมีตาติด
อยู่ 4-5 ตา ฝังท่อนเถาลงดินให้ด้านปลายโผล่พ้นพื้นด้านเดียวหรือให้ด้านปลายโผล่พื้นพื้นทั้งสอง
ด้านก็ได้ ปลายที่โผล่มีตาซึ่งยอดใหม่จะแตกออกมาจากตาที่โผล่พ้นพื้นนี้ ตาละ 1 ต้นหรือเถา
- ปักยอด : ใช้ส่วนยอดยาว 25-45 ซม. (ไม่ต้องตัดยอดทิ้ง) อวบอ้วนสมบูรณ์
ปักดำลงดินให้มิด 1-2 ข้อ ให้ยอดชี้ไปทางทิศเดียวกันทั้งแปลง เป็นวิธีที่นิยมมากที่สุดเพราะโตเร็ว
ให้ผลผลิตสูง
- ปักชำ : ตัดเถาแก่หรือกลางอ่อนกลางแก่เป็นท่อน (ไม่มียอด) ยาว 2-3 ข้อ
ปักลงดินมิดข้อ 1-2 ข้อ วิธีนี้จะให้ผลผลิตช้ากว่าวิธีปักยอด
- หัวพันธุ์ : ขุดหัวที่มีเถางอกออกมา เฉือนหัวเป็นชิ้นๆ แต่ละชิ้นมีเถาติดอยู่
ด้วย นำไปปลูกได้เลย วิธีนี้โตเร็วและให้ผลผลิตดี แต่ไม่นิยมเพราะค่อนข้างยุ่งยาก
หมายเหตุ :
- ชิ้นส่วนของมันเทศที่จะใช้ทำพันธุ์ทุกวิธี หลังจากแยกออกมาจากต้นแม่มาใหม่ให้นำลงแช่
ใน “น้ำ + สังกะสี คีเลต + ธาตุรอง/ธาตุเสริม + จุลินทรีย์หน่อกล้วย” นาน 12-24
ชม. ครบกำหนดแล้วนำขึ้นผึ่งลม ทิ้งไว้ 36-48 ชม. จึงนำลงปลูกในแปลงจริง จะช่วยให้
แตกยอดใหม่และยืนต้นได้เร็วขึ้น
- หลังจากปลูกลงแปลงจริงไปแล้ว 15 วัน ถ้ายอดไหนไม่งอกหรือไม่แตกยอดใหม่ให้ปลูก
ซ่อมทันที เพื่อให้ต้นโตทันรุ่นแรก
เตรียมดิน อินทรีย์วัตถุ และแปลงปลูก
1.ไถดินเปล่าให้ขี้ไถขนาดใหญ่ ทิ้งตากแดดจัด 15-20 แดดเพื่อฆ่าเชื้อโรคและกำจัด
เหง้าวัชพืช
2.ใส่อินทรีย์วัตถุ ปุ๋ยคอก (มูลวัวเนื้อ/นม + มูลไก่ไข่/เนื้อ + มูลค้างคาว) หมักข้ามปี.
ยิบซั่มธรรมชาติ. กระดูกป่น. เศษพืชบดป่น. หว่านทั่วแปลงปลูกแล้วไถพรวนอินทรียวัตถุคลุกเคล้า
ลงดินให้ทั่วถึง
3.ไถยกร่องลูกฟูก สันร่องกว้าง 1-1.20 ม. โค้งหลังเต่า สูงจากพื้นระดับ 30-50
ซม. ร่องทางเดินระหว่างสันแปลงกว้าง 1 ม. ลึก 20-30 ซม.จากพื้นระดับ
4.คลุมหน้าแปลงด้วยฟางหรือหญ้าแห้งหนาๆ
5.บ่มดินโดยรดด้วย น้ำ + จุลินทรีย์หน่อกล้วยหรือปุ๋ยน้ำชีวภาพระเบิดเถิดเทิง (เน้น...
เลือด. มูลค้างคาว) ทุก 5-7วัน ติดต่อกันนาน 1 เดือน เพื่อให้เวลาแก่จุลินทรีย์ปรับสภาพ
ดิน กำจัดเชื้อโรค และย่อยสลายอินทรีย์วัตถุให้เป็นฮิวมิค แอซิด
6.ลงมือปลูกต้นกล้าที่เพาะไว้ล่วงหน้าแล้วโดยปลูกที่ริมสันลูกฟูกเป็น 2 แถวคู่ตรงกันหรือ
สลับฟันปลาก็ได้
หมายเหตุ :
- ดัดแปลงร่องทางเดินข้างสันลูกฟูกสำหรับปล่อยน้ำ (น้ำเปล่าหรือน้ำสารอาหาร) จากลาดสูง
ไปหาลาดต่ำเข้าไปหล่อในร่องได้ 1-2 เดือน/ครั้งจะดีมาก
- ติดตั้งระบบสปริงเกอร์เหนือยอด 30-50 ซม.สำหรับให้น้ำเปล่า น้ำสารอาหาร หรือ
สารสกัดสมุนไพรนอกจากช่วยเพิ่มประสิทธิภาพ ประสิทธิผลของเนื้องานแล้วยังช่วยประหยัดทั้งเวลา
และแรงงานอีกด้วย
เตรียมสารอาหารเสริม
- ให้ปุ๋ยน้ำชีวภาพสูตรระเบิดเถิดเทิงสูตรพืชกินหัวหรือจุลินทรีย์ 1-2 เดือน/ครั้ง
- ให้ฮอร์โมนบำรุงพืชกินหัว (มูลสัตว์ปีกสกัด)1-2 เดือน/ครั้ง หลังจากเริ่มลงหัวแล้ว
- ให้ฮอร์โมนน้ำสูตรบำรุงช่วงลงหัว 1-2 รอบ โดยแบ่งให้ตั้งแต่เริ่มลงหัวถึงเก็บเกี่ยว
หมายเหตุ :
- ฮอร์โมนธรรมชาติและฮอร์โมนวิทยาศาสตร์จะให้ประสิทธิภาพเต็มร้อยก็ต่อเมื่อ ต้นมีสภาพ
ความสมบูรณ์สูง
ระยะปลูก
ระยะห่างระหว่างต้น 25-30 ซม. ระยะห่างระหว่างแถว 1-1.20 ม. เป็นแถวคู่ตรง
กันหรือสลับฟันปลาตามความเหมาะสม
ขั้นตอนการปฏิบัติบำรุงต่อมันเทศ
1.ระยะต้นเล็ก
ทางใบ :
- ให้น้ำ 100 ล.+ ธาตุรอง/ธาตุเสริม 100 ซีซี.+ สารสกัดสมุนไพร ทุก 5-7 วัน
ฉีดพ่นพอเปียกใบ ช่วงเช้าแดดจัด
- ฉีดพ่นสารสกัดสมุนไพร ทุก 3-5 วัน
ทางราก :
- ให้น้ำหมักชีวภาพระเบิดเถิดเทิง + 25-7-7(1-2 กก.)ไร่ ละลายน้ำแล้วปล่อยไปกับ
สปริงเกอร์หรือใส่ถังแบบสพายฉีดลงโคนต้น ทุก 15-20 วัน
- ให้น้ำพอหน้าดินชื้น ทุก 5-7 วัน
- ให้น้ำหมักชีวภาพสูตรระเบิดเถิดเทิง 1-2 ครั้ง จะช่วยให้ต้นโตเร็ว สมบูรณ์
หมายเหตุ :
- เริ่มให้เมื่ออายุต้นได้ 1 เดือนหลังปลูกหรือมีใบแตกใหม่ 2-3 ใบ
- เมื่อเถาเริ่มเลื้อยให้สำรวจเถาทุก 1 เดือนครึ่ง - 2 เดือน ถ้าพบว่าส่วนข้อเริ่มมีรากแทง
ลงดินก็ให้ยกหรือถอนขึ้นพร้อมกับจัดระเบียบให้แต่ละเถาเลื้อยอยู่ในเขตกลางแปลงและไม่ทับซ้อนจน
บังแสงแดดกับเถาค้างเคียง
- ก่อนถึงอายุเริ่มลงหัว 1-2 สัปดาห์ ถ้าต้นหรือเถามีใบมาก หรืองามใบ หรือเฝือใบ
ให้งดน้ำหรือลดปริมาณน้ำลง จะช่วยให้ต้นหยุดเจริญทางเถาแล้วเตรียมลงหัว
2.ระยะลงหัว
ทางใบ :
- ให้น้ำ 100 ล.+ 5-10-40(200 กรัม)+ ธาตุรอง/ธาตุเสริม 100 ซีซี.+ สังกะสี
คีเลต 50 กรัม + แคลเซียม โบรอน 100 ซีซี.+ สารสกัดสมุนไพร 250 ซีซี. ทุก 10-15
ฉีดพ่นพอเปียกใบ
- ให้ฮอร์โมนน้ำดำ 1-2 รอบ โดยแบ่งให้ตลอดช่วงที่ลงหัวถึงก่อนเก็บเกี่ยว
- ฉีดพ่นสารสกัดสมุนไพร ทุก 2-3 วัน
ทางราก :
- ให้น้ำหมักชีวภาพสูตรระเบิดเถิดเทิง + 5-10-40(1-2 กก.)/ไร่ 2 รอบ ห่างกันรอบละ 1 เดือน ด้วยการละลายน้ำผ่านไปกับสปริงเกอร์หรือใส่ถังสพายฉีดโคนต้น
- ให้น้ำพอหน้าดินชื้น ทุก 15-20 วัน
หมายเหตุ :
- เริ่มให้เมื่ออายุต้น 4 เดือนหลังปลูกหรือเริ่มลงหัว
3.ระยะก่อนเก็บเกี่ยว
ทางใบ :
- ให้น้ำ 100 ล.+ สังกะสี คีเลต 50 กรัม + สารสกัดสมุนไพร 250 ซีซี. ฉีดพ่นพอ
เปียกใบ 1-2 รอบ ห่างกันรอยละ 5-7 วัน ให้ครั้งสุดท้ายก่อนเก็บเกี่ยว 7-10 วัน
- ฉีดพ่นสารสกัดสมุนไพร 2-3 วัน
ทางราก :
- ให้ 5-10-40(1-2 กก.)/ไร่ ละลายน้ำผ่านไปกับสปริงเกอร์หรือใส่ถังสพายฉีดโคน
ต้น หรือให้น้ำ 100 ล.+ มูลค้างคาวหมักข้ามปี 100-200 ซีซี. 1 รอบ ก่อนเก็บเกี่ยว 15-
20 วัน
- ให้ปุ๋ยแล้วงดน้ำเด็ดขาดจนถึงวันเก็บเกี่ยว
หมายเหตุ :
- เมื่อหัวแก่เต็มที่ เถาจะเริ่มโทรมอย่างเห็นได้ชัด ระยะนี้หากต้นได้รับน้ำอีกจะแตกราก
พร้อมเจริญเติบโตต่อจนเกิดหัวใหม่อีกได้
- สุ่มขุดหัวขึ้นมาเฉือนเปลือกดู ถ้ามียางไหลน้อยและแห้งเร็วแสดงว่าหัวแก่จัดแล้ว
- สำรวจผิวหน้าดินโคนต้น ถ้าพบว่ามีรอยแตกแยกยกสูงขึ้นเพราะถูกหัวมันเทศดันขึ้น
แสดงว่าหัวแก่จัดแล้ว
- ก่อนลงมือเก็บเกี่ยวงดน้ำ 10-15 วัน
**********************************
สงวนลิขสิทธิ์โดย © ++kasetloongkim.com++ All Right Reserved.
ครั้ง 
