เลี้ยงมดแดง ป้องกันและกำจัดศัตรูพืช

[hearse]

การเลี้ยงมดแดงเพื่อป้องกันและกำจัดศัตรูพืชโดยวิธีผสมผสาน

มดแดงเป็นแมลงชนิดหนึ่งจัดอยู่ในแมลงที่เป็นประโยชน์ทางการเกษตร แต่คนส่วนใหญ่จะไม่ทราบและเข้าใจลึกซึ้งถึงประโยชน์ที่ได้รับจากมดแดง ทำให้ไม่เห็นความสำคัญของมดแดงและในบางครั้งก็ทำลายมดแดงไปด้วยความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ เช่น การใช้สารเคมีฆ่าแมลง มดแดงช่วยป้องกันกำจัดศัตรูพืชหลายชนิด เช่น เพลี้ยต่างๆ หนอนศัตรูพืชเกือบทุกชนิดและแมลงที่เป็นศัตรูพืชต่างๆ เช่น ตั๊กแตก เพลี้ยจั๊กจั่นสีเขียว ฯลฯ เมื่อมดแดงมีความสามารถที่จะกำจัดศัตรูพืชได้หลายชนิด ก็เป็นการควบคุมศัตรูพืชให้อยู่ในระดับสมดุลย์ทางธรรมชาติ ทำให้ศัตรุพืชไม่ระบาดรุนแรง เป็นการลดการใช้สารเคมี ทำให้ไม่เป็นอันตรายต่อตัวเกษตรกรและสภาพแวดล้อม

การดำรงชีวิตของมดแดง มดแดงเป็นสัตว์สังคม ชอบอยู่รวมกันเป็นกลุ่ม ช่วยกันสร้างรังเลี้ยงดูตัวอ่อนให้เติบโตเป็นสมาชิกใหม่ ภายในรังมดแดงจะมีสมาชิก คือ
- แม่เป้ง (นางพญา) มีรูปร่างขนาดใหญ่มากกว่ามดแดงธรรมดามาก ลำตัวเป็นสีเขียวปนน้ำตาล มีปีกสำหรับบิน มีหน้าที่ออกไข่คล้ายกับนางพญาปลวกผึ้ง เมื่อใดแม่เป้งเห็นว่าสภาพแวดล้อมไม่เหมาะสมในการสร้างรังและวางไข่ แม่เป้งจะทิ้งรังเดิมไปสร้างรังและวางไข่ที่อื่นที่มีน้ำ อาหารสมบูรณ์ตามต้นไม้มีใบดก เขียวชะอุ่ม หนา ทึบ และปลอดภัย

- มดแดง ไม่สามารถแยกได้ชัดเจนว่า มดแดงตัวใดเป็นมดงาน มดพยาบาล หรือมดทหารเหมือนกับปลวก เนื่องจากมดแดงตัวเมีย สามารถทำหน้าที่ทั้ง 3 กรณี คือ เป็นมดงานทำหน้าที่สร้างรัง มดพยาบาลทำหน้าที่เลี้ยงตัวอ่อน และมดทหารทำหน้าที่สู้ขัดขวางผู้บุกรุกที่จะทำอันตรายแก่รังของมัน
การดำเนินประชากรของมดแดง เริ่มจากแม่เป้งจะออกไข่ไว้ในรังที่ตัวมันสร้างเพียงตัวเดียวก่อน จำนวนไข่มีไม่มาก ประมาณ 100-500 ฟอง ในจำนวนไข่ทั้งหมดจะมีอยู่ 3 ลักษณะ คือ

- ไข่มาก เป็นไข่ที่มีขนาดใหญ่ผิดธรรมดา จะฟักออกมาเป็นแม่เป้งมดแดง

- ไข่ฝาก เป็นไข่ที่มีขนาดเล็กไม่โต ไม่เต่งเหมือนไข่มาก จะฟักตัวออกมาเป็นตัวมดแดงธรรมดา เมื่อไข่ทั้งหมดฟักเป็นตัวอ่อน และเติบโตขึ้นก็จะกลายเป็นประชากรมดแดงที่มีจำนวนมาก จำนวนจะเพิ่มอย่างรวดเร็ว เนื่องจากมีแม่เป้งหลายตัว และปัจจัยสนับสนุนด้านน้ำและอาหารสมบูรณ์

- ไข่มดดำ ไข่มีขนาดเล็กออกสีดำ ฟักออกเป็นตัวมดดำมีปีกแล้วบินหนีไป
การสร้างรัง มดแดงทุกตัวจะมีเส้นใยพิเศษที่ได้จากน้ำลายและกรดมดจากท้องของมัน ลักษณะของใยมีสีขาว (เมื่อแห้งแล้วอ่อนนุ่มและเหนียวคล้ายสำลี) มดแดงจะดึงใบไม้มายึดติดก้นโดยใช้ใยนี้เอง ส่วนมากจะสร้างรังเป็นรูปทรงกลม สามารถป้องกันน้ำฝนได้ แม่เป้งจะออกไข่ให้มดแดงเลี้ยงดูจนกระทั่งฟังเป็นตัวอ่อน และตัวอ่อนจะได้รับการป้อนน้ำ ป้องอาหารตลอดเวลา หากได้รับอย่างเพียงพอจะเจริญเติบโตเป็นมดแดงอย่างรวดเร็วภายในระยะเวลา 5-10 วัน มดแดงชอบสร้างรังบนต้นไม้ที่มีใบดกถาวรไม่ผลัดใบง่าย อยู่ใกล้กับแหล่งน้ำธรรมชาติ เช่นริมลำธาร หนองน้ำหรือแอ่งน้ำตามธรรมชาติมดแดงจะสร้างรังอยู่อย่างหนาแน่นมากกว่าที่ไม่มีน้ำ เนื่องจากมดแดงต้องการน้ำมากเพื่อใช้ในการสร้างกรดมดบรรจุไว้ส่วนท้อง เพื่อนำไปใช้ในการดำรงชีวิต ต้นไม้ที่มดแดงชอบสร้างรัง เช่น ต้นมะม่วง สะเดา ต้นจิก ต้นไทร ต้นโพธิ์ ต้นกะบากและต้นขึ้เหล็ก เป็นต้น

อาหารของมดแดง มดแดงชอบอาหารที่แห้งสนิท เช่น ปลาแห้ง จิ้งจก ตุ๊กแก งูที่ตายแล้ว และที่ชอบเป็นพิเศษ คือ แมลงชนิดต่างๆ โดยจะคาบไปสะสมไว้ในรัง หากอาหารชิ้นใหญ่ที่ไม่สามารถจะคาบหรือลากไปเก็บไว้ในรังได้ มดแดงจะช่วยกันกัดและเยี่ยวราดเอาไว้เพื่อไม่ให้เน่าเหม็นได้และจะรอจนกว่าอาหารนั้นแห้ง จึงจะค่อยกัดเป็นชิ้นน้อย นำเอาไปเก็บไว้ในรังเพื่อป้อนตัวอ่อนและกินเป็นอาหาร จากการสังเกตพบว่า ในฤดูฝนมดแดงไม่ชอบเดินทางออกจากต้นไม้ที่มันสร้างรังอยู่ เนื่องจากพื้นดินเปียกแฉะ และในฤดูฝนมดแดงหาอาหารได้ไม่เพียงพอ หากจัดที่ให้น้ำและอาหารวางไว้บริเวณที่มดแดงอาศัยอยู่แล้ว มดแดงจะให้ไข่ตลอดเวลา ซึ่งเป็นเทคนิคอย่างหนึ่งในการเลี้ยงมดแดง

ข้อควรระวังสำหรับผู้เลี้ยงมดแดง คือ เมื่อแหย่ไข่มดแดงมาปรุงอาหาร ควรปล่อยแม่มดแดง (แม่เป้ง) ให้หมด ไม่ควรนำมาคั่วหรือฆ่ามดแดง จะเป็นสาเหตุที่ทำให้มดแดงอพยพไปอยู่ที่อื่นจนหมด วิธีการแยกมดแดงออกจากไข่ของมัน ทำได้โดยใช้แห้งมันสำปะหลังโรยลงไปที่ไข่มดแดงแล้ว นำไปเทใส่ถาดเกลี่ยให้กระจายออก มดแดงจะไต่หนีไปจนหมดเหลือไว้แต่ไข่มดแดงเท่านั้น

วิธีการเลี้ยงมดแดง
1. กำจัดมดดำบริเวณต้นไม้ที่จะเลี้ยงมดแดงให้หมดโดยใช้สารเคมี เช่น เซฟริน 85% โรยรอบๆ ต้นก่อนเลี้ยงประมาณ 2-3 สัปดาห์

2. ใช้ไม้กระดานขนาดประมาณ 16x21 นิ้ว ทำเป็นแท่นให้อาหาร โดยตอกเป็นแป้นวางสูงจากพื้นดินประมาณ 1.5 เมตร เพื่อป้องกันศัตรู เช่น สุนัขขึ้นไปกินเศษอาหาร

3. หาภาชนะใส่น้ำให้มดแดงกินตลอดเวลา อาจเป็นขวดพลาสติกตัดครึ่ีง ใช้ตะปูตอกไว้กับต้นไม้ หรือวางไว้บนแป้นอาหารก็ได้ แล้วใส่ไม้ลงไปให้มดแดงไต่ไปกินน้ำ

4. ให้อาหาร เช่น เศษเนื้อสัตว์ต่างๆ ปลาแมลงทุกชนิด หอยเชอรี่ หรือหอยชนิดต่างๆ

5. ทำสะพานให้มดเดิน ในกรณีที่ต้นไม้ที่เลี้ยงมีหลายกิ่ง โดยมัดโยงจากกิ่งหนึ่งไปอีกกิ่งหนึ่ง

6. ถ้าต้นไม้ที่เลี้ยงยังไม่มีมดแดงก็ให้หามดแดงมาปล่อย


ประโยชน์ของมดแดง
1. ใช้เป็นอาหารได้จากไข่และตัวมดแดงเอง โดยทั่วไปที่ตัวมดแดงมีกรดมดให้รสเปรี้ยว ใช้แทนมะนาวหรือน้ำส้มสายชูได้

2. ใช้เป็นยา
- สูดดมแก้ลม แก้หวัด หน้ามืดตาลาย วิงเวียนศีรษะ โดยใช้ตัวมดแดง
- ใช้ลบรอยไฝ โดยใช้ตัวมดแดงกัดตรงไผให้มดแดงเยี่ยวใส่ ไฝจะบวบและเปื่อยละลายหลุดไปด้วยฤทธิ์ของกรดมดแดง

3. ใช้กำจัดศัตรูพืช
สำหรับพืชยืนต้นต่างๆ หรือสวนไม้ผล ถ้าหากว่ามีมดแดงอาศัยอยู่มาก จะไม่มีพวกเพลี้ย หนอนและแมลงอื่นๆ รบกวน ทำให้สวนไม้ผลติดลูกดก

สำหรับโทษของมดแดง หากถูกมดแดงกัดจะเจ็บ เยี่ยมมดแดงถ้าถูกตาจะปวดแสบปวดร้อน ถ้าถูกผ้าสีสดจะซีดและเป็นด่าง

สภาวะเศรษฐกิจเช่นปัจจุบัน การเลี้ยงมดแดงเพื่อใช้ในการป้องกันกำจัดศัตรูพืชแล้วยังสามารถนำมาบริโภคและจำหน่าย อันเป็นการช่วยเกษตรกร และยังปลอดภัยต่อผลผลิตทางการเกษตร ตัวเกษตรกรและสภาพแวดล้อมอีกด้วย

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ฝ่ายป้องกันและกำจัดศัตรูพืช สำนักงานเกษตรจังหวัดอุบลราชธานี โทร. (045) 311-052 ในวัน เวลาราชการ


ที่มา : http://agricom.doae.go.th/agricom/magazine/153/ant.htm

[kimzagass]

ไข่มดแดงส่งออกไปถึงเดนมาร์ก, เยอรมัน

ไข่มดแดงเตรียมโกอินเตอร์? ผู้เชี่ยวชาญเรื่องมดเผยขณะนี้อยู่ระหว่างทำวิจัยเลี้ยงมดแดงในเชิงพาณิชย์? ลงพื้นที่ให้ความรู้แก่ชาวบ้านและเกษตรกรเลี้ยงมดแดงเพื่อเพิ่มผลผลิต? ตอบสนองความนิยมเปิบไข่มดแดงเป็นอาหารรสเด็ด? แม้กระทั่งนักธุรกิจเดนมาร์กยังสนใจสั่งซื้อไปขายเมืองนอก

รศ.ดร.เดชา? วิวัฒน์วิทยา? อาจารย์ภาควิชาชีววิทยาป่าไม้? คณะวนศาสตร์? มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์?? ในฐานะผู้เชี่ยวชาญเรื่องมด? เปิดเผยว่า? ปัจจุบันมดแดงจัดเป็นแมลงเศรษฐกิจตัวใหม่ที่กำลังได้รับความนิยมอย่างสูง? เนื่องจากตลาดมีความต้องการไข่มดแดงมากขึ้นอย่างต่อเนื่องและมีราคาค่อนข้าง สูง? กิโลกรัมละ? 200-400? บาท? ขึ้นอยู่กับปริมาณไข่มดแดงที่ออกสู่ท้องตลาด? โดยชาวบ้านจะต้องหารังมดตามป่าในช่วงฤดูแล้ง? ตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์-พฤษภาคม

อย่างไรก็ตาม? ขณะนี้อยู่ในฤดูฝนถือเป็นช่วงนอกฤดูกาลหาไข่มดแดง? ตนจึงได้ลงพื้นที่อำเภอวังน้ำเขียว? จังหวัดนครราชสีมา? เพื่อถ่ายทอดความรู้การเลี้ยงมดแดงให้กับชาวบ้านและเกษตรกรได้รวมกลุ่ม เลี้ยงมดแดงตามบ้านเรือนในชุมชน? เริ่มตั้งแต่การจัดเตรียมพื้นที่เลี้ยงมดแดง? การสำรวจอาณาจักรและการย้ายมดแดงมาปล่อยในพื้นที่? วิธีการให้อาหาร? การดูแลและการเก็บผลผลิต? รวมทั้งเทคนิคการจัดการอย่างยั่งยืนเพื่อให้การเลี้ยงมดแดงได้ผลผลิตมาก ขึ้น? โดยใช้เงินลงทุนต่ำแต่ให้ผลตอบแทนคุ้มค่าตลอดทั้งฤดูกาล? และไม่ต้องทิ้งชนบทเข้าเมืองไปใช้แรงงานในช่วงหน้าแล้ง

รศ.ดร.เดชากล่าวว่า ภายหลังประสบความสำเร็จในการก่อตั้งพิพิธภัณฑ์มด? จึงมีแนวคิดที่จะนำความรู้เรื่องมดมาต่อยอดให้เกษตรกรที่สนใจเลี้ยงมดแดง เพื่อเพิ่มรายได้?? เป็นโครงการวิจัยเพิ่มผลผลิตไข่มดแดงในเชิงพาณิชย์? เพราะปกติแล้วชาวบ้านแหย่รังไข่มดแดงในป่าได้ประมาณ? 2-3? ขีดต่อรัง? หรือหากเลี้ยงมดแดงกันเองก็ได้ไม่ถึง? 1? กิโลกรัม ? แต่จากการทำวิจัยที่ผ่านมานั้นพบว่า? เราสามารถเพิ่มผลผลิตไข่มดแดงได้เฉลี่ย ? 1-2? กิโลกรัมต่อรัง

"การเลี้ยงมดแดงให้ได้ผลผลิตสูงดูเหมือนไม่ยุ่งยาก? เพียงแต่คอยให้อาหารและน้ำก็พอแล้ว? แต่ในสภาพความเป็นจริงยังมีขั้นตอนต่างๆ? อีกหลายประการที่ผู้เลี้ยงมดแดงต้องทำความเข้าใจเกี่ยวกับชีวิตมดแดงถึงจะ ประสบความสำเร็จได้"? ผู้เชี่ยวชาญเรื่องมดกล่าว


ทั้งนี้ ปัจจัยสำคัญในการเลี้ยงมดแดงคือ? สภาพพื้นที่ควรเป็นที่ราบและเปิดโล่ง? มีต้นไม้ขนาดเหมาะสม? สูงไม่เกิน? 6? เมตร? เป็นไม้ยืนต้นไม่ผลัดใบ? และเรือนยอดที่ไม่เบียดชิดหรือร่มทึบมากเกินไปจนแสงแดดส่องไม่ถึงพื้น? เช่น? มะม่วง? ชมพู่? หว้า? เงาะ? ลองกอง? ลำไย? เป็นต้น?? ที่สำคัญคือควรมีแหล่งน้ำหรืออยู่ใกล้แหล่งน้ำ? และกำจัดศัตรูมดแดงทำลายทางเดินของปลวกที่หุ้มลำต้น? ทั้งนี้? ต้องสร้างความเข้มแข็งให้อาณาจักรมดและขยายรังได้เต็มพื้นที่

สำหรับในพื้นที่ที่ไม่มีมดแดงอาศัย? ก็ให้นำรังมดจากที่อื่นมาปล่อย? แต่ต้องแน่ใจว่ามีมดราชินีอยู่ด้วย? ส่วนการให้อาหารเริ่มตั้งแต่เดือนสิงหาคม? ในช่วงแรกต้องให้ในปริมาณมากและค่อนข้างถี่?? เพื่อช่วยเร่งให้มดงานสร้างรังขนาดใหญ่ๆ?? มดแดงจะชอบกินอาหารสดพวกเนื้อสัตว์? เช่น? ปลา? ไก่? มากกว่าอาหารสุกหรือแห้ง? แล้วแต่ความสะดวกและทุนทรัพย์ของเกษตรกร?? นอกจากนี้? ควรให้น้ำตาลเพื่อเป็นแหล่งพลังงานให้มดงานด้วย

เขาบอกว่า การเก็บไข่มดแดงส่วนใหญ่ใช้เวลา? 10-15? วันต่อครั้ง? จึงจะสามารถกลับมาเก็บได้อีก? ผลผลิตที่ได้คือ? ตัวหนอนและดักแด้? ซึ่งชาวบ้านเรียกรวมๆ? ว่า? ไข่มดแดง ส่วนตัวมดมีปีกนั้นเรียกว่า? แม่เป้ง แต่จะต้องไม่เก็บราชินีมดแดง อย่างไรก็ดี? ในช่วงที่ทำงานวิจัยเรื่องมดกับชาวเดนมาร์ก?? เขาบอกว่ามีเพื่อนนักธุรกิจสนใจจะทำธุรกิจไข่มดแดงส่งออกไปขายที่ประเทศ เดนมาร์กและเยอรมัน?? แต่วันนี้ปริมาณผลผลิตไม่เพียงพอ? เพราะแค่ขายในหมู่บ้านก็หมดแล้ว? ตนคิดว่าหากโครงการวิจัยนี้สำเร็จและทำให้เป็นอาชีพอย่างจริงจัง? ผลผลิตก็จะมากขึ้นจนสามารถส่งขายต่างประเทศได้.

ที่มา : เอ็กไซต์? ไทยโพสต์ | 20 กรกฎาคม 2552
http://www.food4change.in.th/index.php/%E0%B9%84%E0%B8%82%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%94%E0%B9%81%E0%B8%94%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%AD%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B9%84%E0%B8%9B%E0%B8%96%E0%B8%B6%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%99%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%81%E0%B9%80%E0%B8%A2%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%99.html
www.food4change.in.th/.../