รูปแบบการเกษตร

[kimzagass]

รูปแบบการเกษตร

การเกษตรที่จะกล่าวถึงต่อไปนี้จะมุ่งถึงการใช้การผลิตอาหารในท้องถิ่น สร้างความพอเพียงให้ครอบครัวเกษตรกรรายย่อยเพื่อเป็นฐานในการพัฒนาตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง โดยไม่จำกัดว่าจะใช้การผลิตรูปแบบใด ขึ้นอยู่กับความเหมาะทางสังคมเศรษฐกิจของแต่ละชุมชน ระบบการเกษตรที่อาจเลือกใช้ที่จะกล่าวถึงต่อไปตามลำดับ ดังนี้

1) เกษตรแบบยังชีพ (subsistence agriculture)
2) เกษตรแบบการค้า (commercial agriculture)
3) เกษตรผสมผสานแบบประณีต
4) วนเกษตร (agro-forestry)
5) เกษตรปลอดสารพิษ
6) เกษตรทฤษฎีใหม่
7) เกษตรธรรมชาติ (natural farming)
เกษตรอินทรีย์ (organic agriculture)

เกษตรแบบยังชีพ
เป็นการทำการเกษตรที่มิได้มุ่งหวังผลิตเพื่อการจำหน่าย มุ่งเพื่อเป็นแหล่งอาหารและใช้ในครอบครัว อาจมีการแลกเปลี่ยน
ผลผลิตกันบ้าง ผลิตโดยใช้พันธุ์ที่มีอยู่ ใช้ปัจจัยที่หาได้ในท้องถิ่นเป็นหลัก

เกษตรแบบการค้า
เกิดขึ้นเนื่องจากการขยายตัวทางสังคมและเศรษฐกิจระบบทุนนิยม และวิชาการสมัยใหม่ที่เน้นการผลิตแบบพืชเชิงเดี่ยว เมื่อชุมชนหรือสังคมมีการติดต่อกันมากขึ้นความจำเป็นด้านการตลาดทางการค้าก็มีมากขึ้นเพื่อแลกเปลี่ยนเงินตราเข้ามาสู่ชุมชนหรือแต่ละประเทศ

เกษตรแบบการค้า มุ่งเน้นผลิตอาหารหลัก (staple food) ไม่กี่ชนิดเพื่อสนองการค้าของโลก โดยเชื่อกันว่าเป็นผู้ป้อนอาหารให้แก่โลก แต่ปัจจุบันมีประชากรโลกประมาณ 2,000 ล้านคน ที่มีชีวิตอยู่ได้เพราะการผลิตอาหารแบบดั้งเดิมในท้องถิ่น โดยมากเป็นชาวบ้านที่ยังไม่เชื่อคำแนะนำของเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตรของภาครัฐ

เกษตรผสมผสานแบบประณีต (สรุปจาก ณัฐภูมิ และ คณะ 2551)
เป็นการใช้พื้นที่ทางการเกษตรที่มีอยู่เดิมมาเพิ่มกิจกรรมให้มากกว่าเดิมตั้งแต่ 2 ชนิดขึ้นไป อาจเป็นการปลูกพืชหรือเลี้ยงสัตว์ เป็นการลดความเสี่ยงที่เกิดจากราคาผลผลิตตกต่ำหากปลูกพืชเพียงอย่างเดียว ซึ่งกิจกรรมในพื้นที่จะต้องผสานเกื้อกูลกัน เช่น ทำนา ทำไร่ ทำสวน และเลี้ยงสัตว์ในพื้นที่เดียวกัน

ตัวอย่างเกษตรผสมผสานแบบประณีตในพื้นที่ 1 ไร่ของพ่อผาย สร้อยสระกลาง มหาวิชชาลัยภูมิปัญญาไทอีสานคืนถิ่น 158 หมู่ 4 ต.โคกล่าม อ.ลำปลายมาศ จ.บุรีรัมย์ โทร. 08-9582-7325 ในพื้นที่ 1 ไร่ เป็นที่อยู่อาศัย 60 ตารางเมตร มีสระน้ำ 8 x 15 เมตร เลี้ยงปลา 500 – 600 ตัว น้ำใช้เพาะปลูก เลี้ยงไก่พื้นเมือง 10 กว่าตัว หมู 20 กว่าตัว วัวพันธุ์ดี 3 – 4 ตัว คอกวัว 70 ตารางเมตร ปลูกผัก 30 กว่าอย่าง ผลไม้ 4 อย่าง ข้าว 1 แปลง พื้นที่ 360 ตารางเมตร มีเรือนเพาะชำพื้นที่ 15 ตารางเมตร

ผู้ที่ทำเกษตรผสมผสานรายอื่นๆ เช่น
- พ่อคำเดื่อง ภาษี 40 หมู่ 8 ต.หัวฝาย กิ่ง อ.แคนดง จ.บุรีรัมย์ โทร.08-1876-5906
- ครูบาสุทธินันท์ ปรัชญพฤทธิ์ มหาวีวาลัยอีสาน (สถาบันภูมิปัญญาท้องถิ่นอีสาน) 30 บ้านปากช่อง ต.สนามชัย อ.สตึก
จ.บุรีรัมย์ 31150 โทร. 044-782-313 โทรสาร 044-681-220
- พ่อบุญเต็ม ชัยลา 68 หมู่ 4 ต.คอนฉิม อ.แวงใหญ่ จ.ขอนแก่น โทร. 081-708-9927

........... ฯ ล ฯ .............


http://www.dld.go.th/biodiversity/chm/research/document/biodiversity/2.pdf